In de ban van het verhaal

Verhalen vertellen is een aloude en typische menselijke bezigheid. Al in de oertijd zochten mensen blijkbaar naar een verklaring voor de kwade dingen die hen overkwamen. Zo onstonden de mythen, die zowat in alle culturen opdoken en van de ene generatie aan de andere werden doorgegeven. Omdat het schrift nog niet bestond, werden ze mondeling doorgegeven. Later kwamen er de sagen en legenden bij als het resultaat van zoektochten naar afkomst en verleden. Pas veel later zouden al deze verhalen op schrift worden gesteld, maar ook toen, en heel lang nog zelfs, bleef de orale traditie bestaan.

Vertellers van volksverhalen, die meestal ongeletterd waren, beschikten vaak over een feilloos geheugen, aangevuld met een fikse dosis fantasie. Zij konden rekenen op grote bijval, vooral bij het 'gewone' volk, dat nauwelijks geschoold of geletterd was en die in zijn armtierige bestaan weinig of geen mogelijkheden had tot ontspanning.

Het succes van vertellers was onder meer te wijten aan het feit dat ze iets te melden hadden en dat deden in een begrijpelijke taal. Naarmate de samenleving evolueerde en vrije tijd in ieders bereik kwam en op talloze manieren kon ingevuld worden, verdwenen deze vertellers en met hen vaak ook de typische volksverhalen. Gelukkig werden vele verhalen opgetekend en zijn ze nu nog terug te vinden in vele boekjes en bundels met traditionele volksverhalen. Vooral in de jaren zestig, zeventig van de vorige eeuw werden heel wat gebundelde verhalen (her)uitgegeven. In de tijdsgeest van die jaren floreerde ook de kleinkunst en het volkstoneel.

Aanvankelijk waren er geen verhalen voor kinderen en waren verhalen afgestemd op een publiek van volwassenen. Verhalen voor kinderen zijn een heel recent verschijnsel. Vandaag de dag is die situatie helemaal omgekeerd en wordt er meest aan kinderen verteld. Veel vertellers richten zich naar het dankbare publiek van jonge kinderen omdat zij het gemakkelijkst openstaan voor deze directe en 'warme' manier van communicatie.

Toch blijkt er ook bij volwassenen nog veel interesse te bestaan voor verhalen. Het grote aantal aanvragen die wij krijgen is daar het sprekendste bewijs van. Het enige wat nog ontbreekt zijn .... vertellers.

Gelukkig is er 'Van Stoel tot Stoel', dé vereniging in Vlaanderen die de vertelkunst promoot en weer onder de mensen tracht te krijgen. Zij hebben ons alvast tot vertellen gebracht. Wij hopen van onze kant ook mensen te kunnen overtuigen om te vertellen en die schat aan verhalen levend te houden voor ons en ons nageslacht.